Ea ratione & Sãctiss. pont; & sacer hic Cardinaliü ordo: nos tue maiestatis Legatos: benignissime susceperunt. Nosque quoromcüque quo que aliorü (quod pace ipsorum dixerim) Principum oratores gratissime audierunt. Non quidem (quce nulla in me est) dicendi facundiam: non uerborum ornatum: & elegãtiam: nõ artificiosam illam inuentionem: ceterasque optimi oratoris obseruare: verum quidé & pietatem: fidem: religionem: obedientiam: 1mensumque maiestatis tue: ex süma illa sanctissima electione susceptum gaudium: ac te inuictissime Rex apostolice sedis filium obsequentissimum cõmendarunt.

 Ad Alexandru .vi. Pont. Max. Ferd. de Almeida electi Ecclesie. Septiri: & Sereniss: Io. II. Regis Portugallie oratoris Oratio.

Socratem sapiètissimü illum hominem (si homo ille applãdus est qui uniuerste philosophice parens: omnium philosaphorú deus: atque mètis diuine interpres: ac nuncius habitun) dicere solitú, legimus pater Beatiss: ab uno hoje unum opus honeste: sane: atque foeliciter perfici posse: Plura uero ab uno nec satis recte peragi: & temerarii esse testatur. Cuius prceclaram & bracteatam sententiã mecü ipse pensitãs: uereor ne temere: & imprudête: alienw ac sacre theologi studiis adictus perdifficilè: & absolutissimi Oratoris puinciã aggressus in psentia uidear: Accedebat etiã illud quod uel me solum ab hoc orãdi munere deterrere poterat Augustiss: tui numinis cóspectus pi Sãctiss: atque huius sacratiss: Senatus uenerãdus cõsessus. Verú has rõnes sola inuictissimi nostri Regis uicit: & superauit auctoritas: Cuius imperium omnino renuere: Cuius uoluntati: & nutui: non obtemperare: nec ego possem: nec ego si possem uoluerim. Vt igitur ad rem ipsam propius accedamus: & ne sapientissimas aures ufas: nimio fastidiõ afficiamus: Sereniss: Iohannis secüdi Lusitanorum Regis inuictissimi mãdata de diuina ista tua crea/tione pater beatiss. deque eius imenso ob tuü pontificatü gaudio: ac leticia: de ea quã tibi pollicetur lide & obediètia: quãta potero breuitate cõplectar. Diuina prouidêtia ola gubernari: & regi: atque illine omne preclarum donú: omne perfect-a munus, profisci: Licet quam plurimis & perspicuis argumètis quotidie appareat: in hac tamè tua assüptione Sanctiss: Pont: liquido cernere: atque ipsis plane oculis intueri facile potuimus. Diuino equidè spiritu affiati fuistis pfes Reuerendissimi: qui AlEx.ª VI. Sanctiss. ad summi huios põtificatus fastigiú delegistis. Apparuit proculdubio in diebus istis gfa dei redemptoris nri in seruo suo Alex: què pastorè ecclesix sue cõstituit: cui suã dilectam unicã sponsam credidit: pleniorèque potestatè in toto orbe terrarü tradidit fidelis deus: per quem uocatus es beatiss: pater: in societatê filii sui drii nostri Iesu christi: suü ut pascas gregè: atque ut te duce orthodoxa nostra religio crucisque uexillú splendescat: quotidie magis: ac magis: atque a solis ortu: usque ad occasum illustretur. Qua propter Ioãnes .11. Lusitanorú inuictiss: Rex: ille inquã Rex qui semper ap. sedè cultu: & mirabili ueneratiõe amplectitur: & qui a maioribus suis sacrosante Ro. ec. deditissimis: nulla ex parte degenerat: supra quam dici potest aut credi: lcetatus est: Atque illico suscepto de tua assüptione nuntio iucüdissi/mo: Legatos quanto potuit apparatu: ad tuã destinauerat sanctitatem magnãque ad id ornauerat classem quã ingressi: primo pestilentia: rursus naufragio impediti patriam repetere impelluntur. Nec bis propterea successibus ab inceptis deterritus noster Sereniss: princeps: Sed huic legationi magis magisque instans: & ardens: Tertio huc tandè nos ad tuã sanctitatè designatos Oratores mittere decreuit. Non ab re igitur esset tam nri diuini principis coram tuã sãctitate (eam quamuis nõ latet) laudes attingere: Verei consulto illas ideo reticebimus: quoniam nec ipa per angustia tis nec hee (quas fateor) imbecilles ingenii mei uires: Regê nfm oiti° maiori preconio celebrare sinunt: sed cõsumatissimi oratoris faciidiam: & eloquentiam exposcere uidetur. file inquam Rex est: fama super ethera notus: què nouis repertis hominibus ampliasse hominum: què nouis additis terrarü orbi plurimisque a nobis disiunctis insulis: orbem ipsum propagasse: & ipsius auspitio illas: quas penitus ignorabamus certas: ac nobis notas reddidit: Christianã: R. pu: augèdo: crucisque redemptionis nf-e uexillú: ultra quadraginta octo milia stadiorum a Regno suo erexisse: illudquelmanissimis barbaris aspemãtibus: & adorãdü & colêdum cõpulit: & instituit: notissimú est. Obmittimus etiã quce in Affrica huius nfi inuictiss: regis auspitio: ope magnaque classe: quã ingentissimã cõparauerat: profu/sis sumptibus: pro dignitate diuini redemptoris nostri noie: & christance religionis augmento: quo in dies magis incenditur: nõ pro gloria: non fama: aut cupiditate: gesserit: tacemus etenim quce Idrontine obsidioni dederit auxilia: aduersus orthodoxce nostre religionis seuissimos: & impurissimos hostes.

Vt igitur eo quo discessimos reuertamur. file benignissimus Rex: cum te ad apostoloci summi huius sacerdotii dignitatem: assumptum cognouit: quoquomodo susceptum gaudiú contemperare nõ poterat: lwtebatur quidem: & omnis sua secum curia exultabat. Immortalique deo tanti muneris largitori: agebat: & in dies gratias agit: quia recordatus dierum seculi: suscitauit de terra pastorem ouium: de quo propheta diuinitus cecinit: Dominabitur a mari usque ad mare: & a flumine usque ad terminos orbis terrarum. Nõ imorabor. B. pater in tuis diuinis laudibus enumerandis: quia plurimi facundissimi oratores hoc ipso in loco: non quantú res ipsa expostulabat. (Id enim supra humanum esse ingeniú) Sed quãtum mortalibus licuit: illas copiosissime explicarüt. Tü uel masime guia eo iam tua deuenit gloria: ut quod Symachus ait nullius laudibus crescat: nullius uituperatione minuatur. Tanta etenim sanctimonia: & uirtutis laude enitescis perfulgesque: Tanta scientie / & doctrince gloria prestas: tanta singulari sapientia es ornatus: Atque ita in te pariter omnes uirtutes refulgent. Vt tu unus ille sis: ille inquam: qui: & si iam antea esses omnium gentium famulatu dignissimus: tamen integritatis: ac sapientice tue nomen extra omniii maiorum tuorum metas iam positum: & lõge lateque diffusum: eo usque processit: ut te omnes Reges: omnesque Principes cum uniuersa Christiana: R. pub. adorent: & uenerantur: Nec id in terris quidern uerum: & illa te cwlestium incolarum decora congregatio in suis sedibus etiam ueneratur. Te circilistantium angelorü corona: atque archangelorum mitissimus chorus itidem colit. Te sublimis patriarcharum ctus: nõ sine admiratione contemplatur summum in ierris sacerdotê: qui tuo tantum nutu: & candida celorum templa reseras: nullique nostrum: nisi per te liceat eorum aditus pateat. Sed iam tempus nos admonet: ut te ad id unum deueniamus: cuius causa Mc Illustris dominus & magnificus Petrus de Silua maior preceptor ordinis: & militice: de Auis: Regiusque consiliarius: Et dominus Iacobus de Sousa nobilis uir: itidemque Regius cõsiliarius: ac Regii Sacelli uenerãdus Decanus: Ac ego omnium minimus: ad pedes tue Sãctitatis accessimus /.

Ioannes igitur    inuictiss. Rex portugalice ac Argarbiorum citra & ultra

mare: in Affrica Guinitice diís: sãctitati tue fidelem: humilè: ac deuotã prcestat obedientiã.

Teque fatetur uerum xpi uicarium: beati Petri successorê: ac ecclesice uniuersalis sanctiss. unicüque antistitê: orbisque totius principê: & dignü monarchã. Fatetur & hãc sanctã sedê: ac Regiã urbem in qua gens sancta & populus electus: uerü totius orbis caput: Vt ille eisdem sanctissimis & omnino autis moribus est institutus. Et qui ohm a maioribus suis prceclaro hoc ornamèto est insignitus. Qui inter multas scismatü factiones nunquam a uero põntifice deuiarunt. Pollicetur denique pientiss: Rex noster omnia quce ad honorê: quce ad obsequiü: & dignitatem sanctitatis tue: & huius sacri collegii spectãt: ofert tãdem sutil Regnum: suas prouincias: Regiones: Ducatus: Comitatus: Ciuitates: Villas: Castella: omnemque classem: & quicquid terra: manque possidet Sãctitati tue: Cui sit omnis laus: honor: uirtus: & potestas per Imensa seculorum secula.